سندرم داون یا تریزومی ۲۱ شایع ترین ابنورمالیتی کروموزومی پیش از تولد است با تقریباً سهم ۵۰ درصدی از کلیه ی اختلالات کروموزومی که تاکنون گزارش شده است.

با وجود معرفی موفقیت آمیز NIPT برای سندرم داون به پانل روتین مراقبت های پیش از بارداری ، مهم است که ریسک ها، فوائد و محدودیت های این تست پیشرفته به خوبی شناخته شود تا به منظور راهنمایی و هدایت زنان 
باردار به اتخاذ یک تصمیم صحیح برسیم.
در این مقاله اولین کیس ریپورت یک زن باردار با NIPT منفی برای تریزومی ۲۱ پرزنت می گردد که نوزادی باتریزومی ۲۲ به دنیا می آورد.این گزارش برای اولین بار در چهاردهم فوریه ۲۰۱۴ در نشریه “ Case Reports in Genetics “ منتشرشده است.
علی رغم اینکه NIPT دارای حساسیت و اختصاصیت بسیار بالایی ست [DR>99%] که از حساسیت و اختصاصیت تست های روتین غربالگری سه ماهه اول و دوم بارداری بسیار بالاترست ولی در هرصورت یک تست اسکرینینگ ونه دیاگنوستیک است .به همین دلیل برای تشخیص قطعی سندروم داون ویا سایر آنیوپلوییدی ها تست های دیاگنوستیک آمنیوسنتز و CVS پیشنهاد می گردد.
موارد منفی کاذب NIPT ناشایع هستند. در NIPT معمولاً cell_free DNA مشتق از بافت پلاسنتا در جریان خون ما آنالیز می گردد. این تست غیر تهاجمی و غربالگری می باشد و برای اسکرین تریزومی های ۲۱ , ۱۳ , ۱۸ و آنوپلوییدی کروموزوم X به کار می رود.

مورد منفی موردنظر یک مادر۳۳ ساله ، گراوید سه ، شوهر(پدر) ۳۲ ساله ،دوگراوید قبلی نوازادان کاملا سالم به دنیا آورده و در هفته ۱۲ بارداری اقدام به NIPT کرده است .نوزادسوم - نوزاد سندروم داونی -در سن۳۷ هفته و چهار روز با وزن ۳/۲۶۰ کیلوگرم وبا سزارین به دنیا آمده است.پس از تولد نوزاد و باتوجه به علایم بالینی و آنالیز کروموزومی تشخیص تریزومی 21,47xx+ یا سندروم داون بدون موزائیسم تایید شد .

پس از تولدنوزاد دچاردیسترس تنفسی همراه با تاکی پنه بود که بااکسیژن تراپی کنترل شد و با انجام اکوکاردیوگرام یک نقص کانال دهلیزی بطنی کامل [CAVCD] در نوزاد تایید شد .سونوهای پیش از تولد نوزاد تا ۲۰ هفتگی همگی نرمال بوده اند تا اینکه در سونوگرافی تفصیلی ۲۰ هفتگی گزارش CACVD داده شد .به مادر پیشنهاد آمنیوسنتز  شد ولی مادر NIPT را به علت غیر تهاجمی بودن انتخاب کرد .تست NIPT با کیت یک کمپانی مطرح و معتبر [NIPT©️verifi] انجام شد ونتیجه ی ؛ «No aneioploidy detected» گزارش شد .والدین پس از رویت نتیجه ی اسکرین منفی تریزومی های ۱۳،۱۸و ۲۱ با خیالی آسوده تا هفته ۳۷/۶ بارداری و هنگام زایمان سپری کردند .تولد نوزاد با سندروم داون والدین و پزشکان را با یک عدم انطباق بزرگ مواجه کرد .

تصور غلطی درمیان زنان رایج است که NIPT یک تست تشخیصی می باشد و این موضوع بیشتر به علت تبلیغات تجاری کمپانی های عرضه کننده ی NIPT می باشد مبنی بر حساسیت و ویژگی ۱۰۰٪-۹۹ᐸ این تست می باشد ( جدول پیوست ).درحالی که NIPT علی رغم حساسیت و اختصاصیت بسیار بالا هنوز یک تست غربالگری [screening] است ونباید جایگزین تست های تشخیصی مانند آمنیوسنتز گردد. به همین دلیل زنان کاندید تست NIPT حتما باید پیش از انجام تست مشاوره بگیرند[pretest counseling ]ودرباره نتایج مثبت و منفی کاذب و محدودیت های آن به ایشان اطلاع رسانی دقیق و کامل صورت گیرد.
مشابه اغلب متدهای رایج غربالگری ، نتایج NIPT به سه صورت گزارش می گردد : Low or high risk of aneuploidy & no-call(undeterminable)
➖زنان در گروه Low Risk نیاز به بررسی های تشخیصی دیگری ندارند مگراینکه علایم کلینیکال ویافته های سونوگرافیک احتمال آنیوپلوییدی جنینی را بدهند.
➖زنان در گروه High Risk قطعا کاندید تست های تشخیصی و تایید ی می باشند.
➖زنان با نتیجه no-call باید نمونه گیری مجدد جهت تکرار تست صورت گیرد.
نتایج مثبت کاذب NIPT در موزائیسم جفتی ، سندروم دوقلوی حذف شده [ Vanished twin syndrome] یا یک اختلال مادری مانند موزائیسم یا کانسر مشاهده می شود.
نتایج منفی کاذب NIPT زمانی مشاهده می گردد که مقادیر fetal cfDNA در نمونه ی زن باردار یا مادر ناکافی باشد ( فتال فراکشن کمتر از ۴٪)به گونه ای که این موضوع سبب ماسکه شدن فنوتیپ جنینی توسط maternal cfDNA می گردد.

⤵️ Case Reports in Genetics

🖌دکتر علیرضا لطفی کیان🖌
دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
از دانشگاه علوم پزشکی ایران