همینولپیس نانا (کرم نواری کوتوله): پاتوژنز و تشخیص آزمایشگاهی
همینولپیس نانا (Hymenolepis nana) یکی از سستودهای روده کوچک است که باعث بیماری هیمنولپیازیس در انسان می‌شود. این شایع‌ترین عفونت کرم نواری در انسان است.

✔️این انگل به نام کرم نواری کوتوله مشهور است. علت این نام گذاری نیز به دلیل اندازه کوچک آن (طول ۱ تا ۴ سانتی متر) است. این انگل اولین بار در سال ۱۸۵۷ میلادی توسط شخصی به نام H. Bilharz کشف شد. Hymenolepis به غشای نازکی که تخم را می‌پوشاند و nana به اندازه کوچک (کوتوله) این کرم اشاره دارد.

✔️محل زندگی کرم بالغ، روده کوچک (بخش دیستال ایلئوم) انسان است. این انگل  در جوندگان، به ویژه موش‌ها نیز یافت می‌شود. چرخه زندگی همینولپیس نانا در بدن میزبان کامل می‌شود.  

✔️‌این کرم‌ها ممکن است در بدن میزبان به تعداد زیاد (از ۱۰۰۰ تا حداکثر ۸۰۰۰ عدد) وجود داشته باشند. طول عمر یک کرم بالغ کوتاه و حدود ۲ هفته است.

✔️طول کرم در حدود ۲۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر و عرض آن حداکثر ۱ میلی‌متر است. سر یا اسکولکس دارای ۴ بادکش و یک رستلوم می‌باشد که روی آن یک ردیف قلاب به تعداد ۲۰ تا ۳۰ عدد موجود است. طول قلاب‌ها حدود ۱۴ تا ۱۸ میکرون است. گردن کرم نسبتاً طویل و باریک است. تعداد بندها در حدود ۲۰۰ عدد است که بندهای اول خیلی کوتاه بوده ولی به تدریج بر طول و عرض آن‌ها اضافه می‌شود و دربندهای بارور انتهایی نیز عرض بندها از طول بیش‌تر است. معمولاً بندهای بارور آخری قبل از جدا شدن از بدن کرم متلاشی می شود و بدین ترتیب در این نوع انگل تخم ها کاملاً با مدفوع مخلوط می شوند.

✔️تخم‌های این انگل گرد و بیضی شکل بوده و اندازه آن‌ها ۴۰ تا ۵۰ میکرون است. هرتخم دارای دو غشاء است. این دو غشاء متحدالمرکز نبوده و غشای خارجی بی‌رنگ و فاصله آن از غشای داخلی زیاد است. در دو قطب غشای داخلی دو برآمدگی کوچک به طرف خارج وجود دارد که از این دو قطب ۴ یا ۸ رشته نازک خارج شده که در فاصله دو غشاء دیده می‌شود. در وسط تخم جنین شش قلابی قابل رویت است. همانطور که گفته شد بندها در روده متلاشی شده و تخم با مدفوع خارج می‌شود.

◀️چرخه زندگی Hymenolepis nana

✔️چرخه زندگی Hymenolepsis nana می‌تواند از طریق یک چرخه مستقیم یا غیر مستقیم تکمیل شود. در چرخه مستقیم، میزبان واسط مورد نیاز نیست و کل رشد از مرحله لارو تا مرحله بالغ در انسان رخ می‌دهد. اما در چرخه غیر مستقیم، بندپایان و جوندگان (کک، سوسک و موش صحرایی) به عنوان یک میزبان میانی عمل می‌کنند. در محیط بیرونی تخم‌ها نمی‌توانند بیش از ۱۰ روز زنده بمانند.

✔️هنگامی که تخم‌های Hymenolepis nana از طریق مدفوع خارج می شوند، بلافاصله می‌توانند عفونت ایجاد کنند. وقتی تخم‌ها‌ توسط میزبان‌های میانی بندپایان مانند سوسک‌ها و کک‌ها بلعیده می‌شوند، به سیستی سرکوئید تبدیل می‌شوند. تماس انسان با بندپایان آلوده، می‌تواند باعث انتقال سیستی سرکوئید ‌شود. انسان همچنین با خوردن غذا یا آب آلوده به تخم‌ها ممکن است به این بیماری مبتلا شود. پس از مصرف، انکوسفرهای موجود در تخم‌ها آزاد می‌شوند. سپس در روده کوچک، به تدریج بالغ می‌شوند. همینولپیس نانا بالغ در روده کوچک در ناحیه ایلئال زندگی و تخم گذاری می‌کند. اگر تخم در روده باقی بماند، ممکن است عفونت (auto-infection) ایجاد کند.

◀️پاتوژنز همینولپیس نانا

✔️بلع تخم می‌تواند از راه‌های زیر رخ دهد:

➖مسیر مدفوع-دهان ( تماس دست با سطوح آلوده، خوردن مواد غذایی آلوده و … )
➖غذا و آب آلوده
➖غذای آلوده به کک که دارای لارو سیستی سرکوید است (به ندرت)

◀️هیمنولپیازیس

✔️هیمنولپیازیس (Hymenolepiasis) نام بیماری‌ای است که توسط همینولپیس نانا ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در کودکان رخ می‌دهد. دوره کمون آن ۱۵ الی ۳۹ روز است.

✔️بیشتر عفونت های ناشی از Hymenolepis nana بدون علامت هستند. اما عفونت‌های شدید، باعث تحریک مکانیکی روده می‌شود و علائم زیر ممکن است به دلیل آزاد شدن متابولیت‌های سمی مشاهده شود.

➖تحریک پذیری، اسهال، درد شکم، اختلالات خواب، خارش مقعد، خارش بینی و سایر علائم نادر شامل بی اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ است.



تاریخ انتشار: 18:34:41 1403/03/24
Shortcut keys: Prev=Right , Next=Left
رفتن به بالای صفحه