سيستاتين (Cystatin C) يك پروتئين داراي 122 اسيد آمينه با وزن ملكولي 13,000 دالتون بوده كه در تمام سلول هاي هسته دار بدن توليد مي شود. ميزان توليد آن از 4 ماهگي تا 70 سالگي نسبتا ثابت بوده و متناسب با GFR مي باشد. ميزان توليد آن بر خلاف كرآتينين سرم تحت تاثير جرم عضله، جنس و نژاد نبوده و ساير محدوديت هاي كرآتينين را نيز دارا نمي باشد.

به دليل اندازه كوچك آن و بار خالص مثبت آن، به آزادي از گلومرول ها فيلتره شده و غلظت آن مشابه پلاسما مي باشد. اين ماده به طور كلي توسط توبول پروكسيمال بازجذب شده و در نبود نارسايي توبولي پروكسيمال، به هيچ وجه در ادرار ترشح نمي شود. همچنين ظهور آن در ادرار، نشان دهنده آسيب توبولي پروكسيمال مي باشد. تغييرات غلظت سرمي سيستاتين C به عنوان معيار غير مستقيمي از GFR مورد استفاده قرار مي گيرد. هم اكنون به دليل گران بودن و در دسترس نبودن مواد مورد نياز اندازه گيري سيستاتين C، اين آزمايش به طور روتين در ایران انجام نمي شود ولي در بسیاری از بیمارستان های اروپایی از سال 2008 جایگزین اندازه گيري کرآتینین سرم شده است. نشان داده شده است که بسیاری از بیماری‌های مزمن کلیوی (CKD) که می‌توانند به راحتی درمان شوند، با استفاده از کراتینین سرم تشخیص داده نمی‌شوند؛ در حالي كه با استفاده از سيستاتين C به راحتي تشخيص داده مي شوند.

کرآتینین سرم، قادر به اندازه ‌گیری مستقیم عملکرد کلیه نبوده و حتی هنگامی که در حدود 50 درصدGFR از دست رفته باشد، کرآتینین سرم همچنان مقادیر نرمال را نشان می‌دهد.

رفرانس:

1.     کتاب آزمایش های کاربردی در مامایی. تالیف مراد رستمی- معصومه جرفی و محمد علی محمدی.

2.       Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp: 489-490