تست IGRA TB یا Quantiferon TB gold  یک تست غربالگری توبرکلوز است که برای تشخیص عفونت توبرکلوز نهفته [Latent TB infection=LTBI] اندیکاسیون دارد و معمولا برای عموم مردم توصیه نمی شود.

عفونت LTBI مربوط به یک عفونت اِسمپتوماتیک و غیرقابل انتقال با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که دارای یک ریسک ۵ تا ۱۰ درصد ِپیشرفت به توبرکلوز فعال می باشد . پنجاه درصد این ریسک در دو سال اول بعد از عفونت ابتلا اتفاق می افتد. تست IGRA در کنترل سل یک اولویت مهم و حیاتی محسوب می شود. به دلیل به حداقل رساندن موارد مثبت کاذب اسکرینینگ توبرکلوز و تست IGRA  فقط برای گروه های پُرخطر از نظر TB پیشنهاد می گردد مانند :

◾️کارکنان بهداشتی-درمانی که در تماس نزدیک با بیماران با توبرکلوز فعال هستند.

◽️بیماران با اختلالات ایمونوساپرسیو مانند:HIV ,AIDS

◾️افرادی که در تماس مستقیم و نزدیک با یک بیمار با Active TB قرار دارند.

◽️کسانی که در اماکن عمومی مانند پناهگاه های بی خانمان ها، کمپ های مهاجرتی،مدارس ‌،خانه های سالمندان کارمی کنندویا درتماس مداوم هستند.

◾️کسانی که مدتی درکشورهای اندمیک ازنظر توبرکلوز زندگی کرده اند.

◽️افرادی که تزریق داروهای غیر مجاز داشته اند.

✔️هم تست کوانتی فرون TB وهم تست سنتی TST یا PPD (مانتو تست ) هر دو برای اسکرینینگ TB می باشند ولی تست ارجح  [Preferable]تست کوانتی فرون TB می باشد.WHO  توصیه می کند که این تست  در کشورهایی که دارای درآمد عمومی پایین و متوسط هستند و انسیدانس توبرکلوز ( ریوی یا خارج ریوی ) درآنها بالاست درخواست شود . در تست IGRA   ، گاما اینترفرون ترشح شده از WBC ها مورد سنجش قرار می گیرد؛ T لنفوسیت هایی که با آنتی ژن های اختصاصی باسیل کخ  (ESAT-6 ,CFP-10)برخورد داشته اند.

✔️مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها (CDC)، انجمن بیماری های عفونی آمریکا(IDSA) و انجمن توراکس آمریکا(ATS) توصیه می کنند که در موارد زیرIGRA Test بر TST ارجحیت دارد:

◾️افراد پنج سال ‌و بالاتر.

◻️افرادی که احتمال ابتلای به Latent TB درآنها وجود دارد.

◾️افراد ی که قبلا واکسن BCG دریافت کرده اند چون می تواند در نتیجه TST تداخل کند و نتیجه مثبت کاذب دهد.

◻️بیمارانی که به خاطر شرایط خاصشان برای خوانش نتیجه TST قادر به مراجعه به آزمایشگاه نمی باشند.

◾️افرادی که دارای Low or Intermediate Risk برای ابتلای به Active TB می باشند.

 

✔️درصورتیکه IGRA Test در دسترس نباشد TST به عنوان یک تست آلترناتیو ، قابل قبول می باشد و در اطفال زیر پنج سال حتما باید ازTST به جای IGRA test استفاده گردد.

✔️در زنان باردار که در ریسک ابتلا به توبرکلوزیس قرار دارند نیز هر دو تست  IGRA وTST درخواست می شوند و کاملا برای زنان باردار ایمن هستند.

 

✔️هر فردی که دارای علائم و سمپتوم های توبرکلوز باشد نیز تست IGRA اندیکاسیون دارد مانند: سرفه ی مزمن و طولانی همراه با خلط ِ گاها خونی، تب، لرز، تعریق شبانه و کاهش وزن بی دلیل.

 

✔️یک نتیجه مثبت IGRA Test بدین معنی است که احتمالا بیمار در معرض TB قرارگرفته است و مبتلا به عفونت  Latent TB یا LTBI می باشد. در این مرحله پزشک معالج برای تشخیص قطعی  باید با معاینه فیزیکی،  گرفتن سابقه بیماری  و تستهای تاییدی دیگر مانند AFB Testing و Chest X -Ray، کشت و... بیمار را مورد بررسی قرار دهد.

✔️نتیجه منفی IGRA Test مؤید این است که احتمالا بیمار مبتلا به TB نمی باشد. ولی در این موارد بایستی احتمال منفی کاذب راهم مدنظر داشت. مثلا حدودا شش هفته پس از عفونت با باسیل TB  تست IGRA مثبت می گردد و نتیجه تست قبل از این زمان منفی می شود. از موارد مثبت کاذب در تست IGRA یا TST آلودگی با برخی سویه های مایکوباکتریوم مانند M.Kansasii می باشد(جدول پیوست).

 

✔️ریسک فاکتورهایی که می توانند باعث پیشرفت LTBI به Active TB گردند شامل موارد زیر می باشند:

◾️ابتلای اخیر به عفونت توبرکلوز ( کمتر از پنج سال)

◽️بیماران کلیوی که نیاز به دیالیز دارند.

◾️افرادی که BMI کمتر ۹۰ درصد ایده آل وزن خود را دارند.

◽️دیابت ملیتوس(۳۰ درصد ریسک در طول عمر خود دارند).

◾️دارو و الکل

◽️ایمونوساپرسیو تراپی

◾️بیماری های ایمونو ساپرسیو مانند Leukemia،Lymphoma ،AIDS

✔️از معایب شناخته شده“ IGRA Test “عبارتند از اینکه این تست درصورت مثبت شدن قادر به افتراق سل فعال از نهفته نمی باشد و دیگر اینکه اغلب مطالعات و پژوهش ها ی تست IGRA یا کوانتی فرون برروی سل ریوی صورت گرفته است و در موارد توبرکلوز خارج ریوی نتایج مبهم و نا مشخص است .

 

🖌دکتر علیرضا لطفی کیان

دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی

از دانشگاه علوم پزشکی ایران

تاریخ انتشار: 0:13:0 1399/08/05