در بیماران دیابتی عمدتا تایپ یک (IDDM) کتواسیدوز(Diabetic ketoacidosis) و افزایش کراتینین سرم شایع است درحالیکه اوره معمولا در محدوده ی نرمال باقی می ماند. این افزایش کاذب (Falsely elevation) فقط درمتد روتین واکنش ژافه (Jaffe reaction ) اتفاق می افتد وعلت آن عمدتا ًاثر تداخلی کتون بادی ها بویژه استواستات درسنجش کراتینین می باشد در حالیکه در متد های آنزیماتیک این تداخل بسیار کمترمی باشد .بنابراین افزایش کراتی نین دربیماران کتواسیدوزی وقتی که بامتد کلاسیک ژافه سنجش شده باشد ؛ نباید مساوی با نارسایی کلیوی (Renal failure) درنظرگرفت. دراین مواقع است که ضرورت درج متد اندازه گیری درریپورت آزمایشگاهی برای ما آزمایشگاهیان بیش ازپیش نمود پیدامی کند.
✔️ رایجترین روش شیمیایی سنجش کراتی نین براساس واکنش باپیکرات قلیایی می باشد( Jaffe reaction )که درانتها یک کمپلکس نارنجی - قرمز ایجاد می گردد .عمدتاً مشکل آنالیتیکال در واکنش ژافه مربوط به پایین بودن ویژگی آن برای کراتینین است .به عنوان مثال ترکیباتی که تولیدکروموژن شبه ژافه می کنند عبارتند از :
1️⃣ گلوکز
2️⃣ کتون بادی ها
3️⃣ گوانیدین
4️⃣ اسیدآسکوربیک
5️⃣ پروتئین ها
6️⃣ سفالوسپورین ها
7️⃣ پیرووات
✔️ میزان تداخل این ترکیبات بایکدیگر متفاوت است. برای کاهش اثرات موادمداخله گریاباید روش ژافه را اصلاح و بهبود بخشید (modified methods) و یا ازمتدآنزیماتیک استفاده کردکه عوامل مداخله کننده ی کمتربرروی آن تاثیر می گذارند.اثر کتون ها وکتواسیدها احتمالا مهمترین وبیشترین اهمیت کلینیکال رادارد. همچنین این اثرتداخلی بسیار وابسته به متد است (method dependent ).
✔️ گزارش ها درباره ی تداخل استواستات بسیار متغیراست به طوریکه با یک غلظت ماکزیمم ۸ میلی مول درلیتر استواستات می توان یک افزایش مختصر وقابل چشم پوشی تا افزایش ۳/۵ میلی گرم دردسی لیتر مقدارکراتی نین را مشاهده کرد. بیلی روبین درواکنش ژافه تداخل منفی دارد.افزودن بورات و فسفات باهدف ِبافرینگ یون ها ی محلول همراه باسورفاکتانت می تواند این اثر تداخلی رابه حداقل برساند.راه دیگر استفاده از فری سیانید(O,Leary modified jaffe) می باشد که با اکسیداسیون بیلی روبین وتبدیل آن به بیلی وردین ازاثر تداخلی آن در اندازه گیری کراتی نین می کاهد.
✔️ کارآمدترین متد برای سنجش کراتینین متد آنزیماتیک است که از اختصاصیت بالایی برای کراتی نین برخوردارمی باشد.مطالعات اخیر درباره ی عوامل مداخله گر در متدهای آنزیماتیک دوگروه کروموژن غیرکراتینینی را مشخص کرده است :
➖تشکیل ترکیب اضافی دراثر عامل مداخله گر خیلی سریع ودر۲۰ ثانیه پس از میکس باسرم بیمار رخ می دهد مانند استواستات
➖ تشکیل ترکیب اضافی دراثرعامل مداخله گر حدوداً ۸۰ تا ۱۰۰ ثانیه پس از میکس باسرم بیماررخ می دهد مانند پروتئین.
✔️ درنتیجه ی واکنش کروموژنهای غیر کراتی نینی درمتدژافه اغلب در اندازه گیری کراتی نین سرم یک افزایش غلظت (overestimating) رخ می دهد. این افزایش کاذب غلظت کراتی نین درمقایسه با متدهای رفرانس ِ HPLC و IDMS تا ۲۰ درصد در غلظت های فیزیولوژیک گزارش شده است. به همین علت سازندگان بزرگ آنالیزورهای بیوشیمی دردنیا مقدارثابتی کراتی نین را از مقداراندازه گیری شده توسط آنالایزر کسر می کنندکه تحت نام “[rate blanked] Compensated kinetic Jaffe” نامیده می شود.به عنوان مثال شرکت Roche درسیستم های کوباس اینتگرا مقدار۰/۲۰ و شرکت HITACHI در سیستم های خود ۰/۳۲ میلی گرم دردسی لیتر از کراتی نین ِ اندازه گیری شده کسر کرده ونتیجه را گزارش می کنند.
✔️ به دلیل اینکه ارتباط غلظت کراتی نین با eGFR یک نسبت معکوس می باشد؛ هر متدی که باعث افزایش کاذب غلظت کراتی نین گردد ازسوی دیگر سبب کاهش eGFR به طور کاذب می شود.اندکس eGFR درکلینیک دارای ارزش قابل ملاحظه ای در تشخیص CKD(chronic kidney disease) می باشد.علی رغم انتقادهایی که به روش کالریمتریک ژافه در سنجش کراتی نین وارد می شودهمچنان همبستگی و ارتباط خوبی (good correlation) بین این روش و متد آنزیماتیک وجوددارد.
گرداوری:
🖊دکتر علیرضالطفی کیان 🖊
دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
از دانشگاه علوم پزشکی ایران
تاریخ انتشار: 20:1:41 1398/02/19
سایر مطالب
پیامد تغییر سطح استروژن در مردان شاخص های (اندکس های) خونی مورد سنجش در آزمایش CBC کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه و اصول نگهداری صحیح زباله‌های شیمیایی راهنمای محیط کشت مورد استفاده در کشت سلول حیوانی چکیده ای از آنالیز ادرار ( urinalysis) آزمایش بیوره : اصول و موارد استفاده از این تست چسب اسکاچ کرمک برای تشخیص انگل در کودکان آزمایش تکه تکه شدن DNA اسپرم (DFI) تشخیص ایمونولوژیک سندرم شوگرن آزمایشات بالینی تشخیص پروتئینوری اریتروسیتوز روش پاپ اسمیر استاندارد Thin Prep تشخیص ایمونولوژی بیماری میاستنی گراویس(Myasthenia Gravis) آزمایش جدید برای تشخیص بیماری های مقاربتی تکنیک ایمونوفلورسانس و اهمیت آن در تشخیص بالینی
