|
نام اختصاری: P سایر نام ها : فسفر، Inorganic
Phosphorus،
Phosphate، -PO4 بخش مورد انجام : بیوشیمی نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه حجم نمونه مورد نیاز: 0.5 mL شرایط نمونه گیری: ناشتا بودن به مدت 14-12 ساعت ضروری است. محدودیتی در مصرف مایعات وجود ندارد. ملاحظات نمونه گیری: 1. در صورت امکان
بدون استفاده از تورنیکه نمونه برداری شود. 2. ورزش موجب
افزایش سطح فسفر شود. 3. از ضد انعقادهای سیترات، اگزالات و EDTA به دلیل ایجاد کمپلکس فسفاته استفاده نشود. 4. سن و جنس بیمار را در برگه آزمایش یادداشت کنید. موارد عدم پذیرش نمونه : همولیز شدید
موجب رد نمونه می شود. شرایط نگهداری : ·
سرم یا پلاسما ظرف 1 ساعت جداسازی شود. ·
نمونه 7 روز در دمای C◦ 4 و یک سال در C◦20- پایدار می باشد. کاربردهای بالینی : 1.
کمک به تفسیر بررسی اختلالات پاراتیروئید، استخوان و به منظور اندازه گیری فسفات
و اطمینان از سطح کافی آن در خون. 2.
کمک به تشخیص اختلالات کلیوی، عدم
تعادل اسید و باز روش مرجع: Atomic Absorbtion spectrophotometry (AAS) روش ارجح: فتومتریک مقادیر طبیعی: مردان: زنان: 1 تا 4 سالگی: 4.3 - 5.4 mg/dl 1 تا 7
سالگی: 4.3 - 5.4 mg/dl 5
تا 13 سالگی: 3.7 - 5.4 mg/dl 8 تا
13 سالکی: 4.0 - 5.2 mg/dl 14
تا 15 سالگی: 3.5 - 5.3 mg/dl 14 تا
15 سالگی: 3.5 - 4.9 mg/dl 16 تا 17 سالگی: 3.1 - 4.7 mg/dl
16 تا 17 سالگی: 3.1 - 4.7 mg/dl 18 سال و بالاتر: 2.5 - 4.5 mg/dl
18
سال و بالاتر: 2.5 - 4.5 mg/dl کودکان زیر یک سال: 4.5 - 6.5 mg/dl مقادیر بحرانی: مقادیر کمتر
از 1
mg/dl تهدید کننده حیات است. تفسیر: غلظت سرمی فسفر بین 1.5 - 2.4 mg/dl بطور متوسط کاهش یافته است و معمولا با علائم
بالینی همراه نیست. سطوح کمتر از 1.5 mg/dl ممکن است منجر به ضعف عضلات، همولیز گلبولهای
قرمز، کما، و بدشکلی استخوانی و اختلال در رشد استخوان گردد. از سطح فسفر کمتر از mg/dl 1
به طور بالقوه تهدید کننده حیات است و یک مقدار بحرانی در نظر گرفته
می شود. حاد ترین مشکل در ارتباط با افزایش سریع سطح سرمی فسفر هیپوکلسمی
با لرزش، تشنج، و افت فشار خون است. افزایش سطح : هیپوپاراتیروئیدی، نارسایی کلیوی، افزایش مصرف فسفات در رژیم غذایی یا به صورت
IV، آکرومگالی، متاستاز استخوانی، ساراکوئیدوز، هیپوکلسمی،
اسیدوز، رابدومیلوز، لنفوم یا میلوم پیشرفته، کم خونی همولیتیک کاهش سطح : ناکافی بودن فسفر رژیم غذایی، مصرف مداوم آنتی اسید، هیپر پاراتیروئیدی، هیپرکلسمی،
الکلیسم مزمن، کمبود ویتامین D (ریکتیز) ،
درمان هیپرگلسمی، هیپرانسولینیزم، سوء تغذیه، آلکالوز، سپسیس با باکتری های گرم
منفی
عوامل مداخله گر: افزایش دهنده ها : ملین ها یا تنفیه های حاوی فسفات، متی سیلین، استروئیدها، فوروزماید، تیازید
ها، زیاده روی در مصرف ویتامین D کاهش دهنده ها : تجویز اخیر گلوکز به صورت IV
، آنتی اسید ها،
آلبوترول ، داروهای بیهوشی، استروژنها، انسولین ، ضد بارداری خوراکی و مانیتول توضیحات : ·
مصرف کربوهیدرات از جمله تجویز داخل وریدی(IV) گلوکز موجب کاهش
سطح فسفر می شود. زیرا فسفر به همراه گلوکز وارد سلول می شود. ·
از ضد انعقادهای مانند سیترات ، اگزالات و EDTA در روش
کالیمتریک نمی توان استفاده نمود. ·
پس از تزریق انسولین کاهش موقتی در فسفر مشاهده
می شود. ·
فسفر دارای ریتم شبانه روزی دو فازی بسیار قوی است. پایین ترین سطح
سرمی فسفر در صبح می باشد. پیک اولین افزایش در اواخر بعد از ظهر و اوج دوباره در اواخر
شب است. پیک دوم کاملا بالا و نتایج ممکن است در خارج از دامنه مرجع
باشد. منابع: 1. Tietz Textbook
of Clinical Chemistry. Edited by Burtis and Ashwood. WB Saunders Co,
Philadelphia, PA, 1994 2. Yu GC, Lee DBN: Clinical disorders of phosphorus
metabolism. West J Med 1987;147:569-576 3.
Manual of Diagnostic and Laboratory tests, Mosby’s 4. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده
هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير |
