از مدت زمان دفع ویروسی در بیماران مبتلا به فرم شدید COVID-19 پس از ترخیص چقدر می باشد؟ پاندمی COVID-19 در جهان بیشترین تحقیقات بر روی یافته های رادیولوژیک، کلینیکال و اپیدمیولوژیکال در بیماران بستری با COVID-19 متمرکز شده است. تاکنون کمتر بررسی بر روی علائم کلینیکال بیماران ترخیص شده با فرم شدید COVID-19 صورت گرفته است بویژه برروی مدت زمان دفع ویروسی [viral shedding] آنها.

در این پژوهش بین پنجم فوریه تا ۱۶ مارس ۲۰۲۰ تعداد ۴۱ نفر از بیماران مرخص شده با فرم شدید COVID-19 در بخش طبقه هفتم  بیمارستان یونیون کالج پزشکی Tongji نام نویسی کردند. از همه افراد سوآب گلو تهیه شد و تست RT-PCR انجام گرفت.  کیتهای [RT-PCR BioGerm] همگی به وسیله CDC چین پیشنهاد شده بودند. بیماران بهبود و ترخیص یافته با فرم شدید COVID-19 شامل ۵۳٬۷٪ (n=۲۲) مردان و ۴۶٬۳٪(n=۱۹ ) زنان بودند. میانگین سنی ۴۱ بیمار مرخص شده ۵۸ سال و بین سنین ۱۷ تا ۷۶ سال بودند که به دو گروه سنی کمتر ۶۵ سال (۷۵٬۶٪) و بیشتر از ۶۵سال(۲۴٬۴٪) تقسیم شده بودند.

معیارهای تشخیص COVID-19 که مورد پذیرش CDC چین بوده است عبارتند از ؛ همه بیماران ثبت نام شده  RT-PCR مثبت داشتند و دارای  معیارهای تشخیصی زیر بودند: (۱) دیسترس تنفسی با RR بالاتر از ۳۰ در دقیقه ؛ (۲) اشباع اکسیژن کمتر یا مساوی ۹۳ درصد در وضعیت استراحت؛  (۳) PaO2/FiO2 کمتر یا مساوی ۳۰۰ میلی متر جیوه .

معیارهای ترخیص بیماران همه موارد زیر در کنار یکدیگر درنظر گرفته شد : (۱) دمای نرمال طی سه روز گذشته؛ (۲) بهبودی علائم و نشانگان تنفسی؛ (۳) بهبود ضایعات اگزوداتیو ِحاد در Chest CT بیماران؛ ( ۴) دو نتیجه منفی RT-PCR طی ۲۴ ساعت در بیماران .

متوسط زمان دفع ویروسی ۳۱ روز پس از آغاز بیماری [ IQR:24.0-40.0] بود. کوتاه ترین زمان مشاهده شده ۱۸ روز و طولانی ترین زمان ۴۸ روز ثبت شد. ضمناً در این مطالعه تفاوت معنی داری بین دفع ویروسی در مردان (۲۹ روز[IQR:23.0-38.0]) و زنان ( ۳۲روز[IQR:25.0-42.0]) و بین سنین زیر ۶۵ و بالای ۶۵ سال مشاهده و گزارش نشد. به همین دلیل توصیه می شود در بیماران با “severe COVID-19” صرف نظر از جنسیت، درمان کامل و کافی را دریافت کنند.

مطالعات پیشتر نشان داده است که SARS-CoV-2 RNA تا متوسط ۲۰ روز بعد در  بیماران بهبودیافته قابل شناسایی است. علاوه بر این تحقیق دیگری در چهار بیمار با COVID-19 که پس از بهبودی و اخذ معیارهای ترخیص از بیمارستان مرخص شده بودند تا ۱۳ روز بعد نیز نتیجه RT-PCR مثبت داشتند که مؤید این نکته است که افراد بهبود یافته ممکنست همچنان ناقل ویروس باشند. بنابراین احتمالاً بیماران با فرم  شدید COVID-19  به خاطر طولانی شدن دفع ویروسی، ممکنست نیاز  به درمان های سمپتوماتیک (علامتی) و ساپورتیو (حمایتی) داشته باشند.

دکتر علیرضا لطفی کیان  

دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی