نام اختصاری: EPU

سایر نام ها: الکتروفورز پروتئین ادرار،  Urine Protein electrophoresis

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری:  ادرار 24 ساعته و یا رندم صبحگاهی

حجم نمونه مورد نیاز: ml 50- 25

شرایط نمونه گیری: نمونه اول صبح و یا (ترجیحاً) ادرار 24 ساعته جمع آوری نمایید. در مدت نگهداری نمونه در یخچال نیاز به هیچگونه ماده نگهدارنده نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1-    حجم ادرار 24 ساعته را یادداشت نمایید.

2-    اگر یک بیمار علاوه بر الکتروفورز ادرار، الکتروفورز سرم نیز داشته باشد، این دو باید از هم مجزا گردد.

3-    استفاده از نگهداری (ml 10 اسید کلردریک 6 مولار) و کنترل دمای محیط در شرایطی که نمونه به مدت 4 ساعت پس از جمع آوری در دمای اتاق بماند، ضروری است.

موارد عدم پذیرش نمونه: ادرار رقیق شده (ادرار غیر صبحگاهی)

پروتئین توتال به قدری کم باشد که نتوان اندازه‏ گیری کرد یا نتوان یک الگوی الکتروفورزی قابل استفاده ارایه کرد. 

شرایط نگهداری:

در دمای اتاق به مدت 72 ساعت ، در C^◦ 4 به مدت 14 روز و در C^◦ 20-  به مدت 5 روز پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1-    پایش بیماران با گاماپاتی مونوکلونال (البته این آزمون به تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیست).

2-    الکتروفورز پروتئین ادرار با غلظت g/dl 3 قادر به تشخیص زنجیره های سبک ایمنوگلوبولینی (پروتیئن بنس جونز) و سایر پروتئین های با وزن مولکولی متوسط و کم به ویژه پروتئینوری توبولی خواهد بود.

3-    مقایسه جداسازی پروتئین ادرار با جداسازی پروتئین سرم در بررسی قدرت انتخابی پروتئینوری گلومرولی به کار می رود.

اطلاعات تکمیلی:

کارکرد طبیعی گلومرولی و توبولی کلیه، منجر به دفع کمتر از 150 میلی‏گرم پروتئین در شبانه ‏روز می‏ شود. دو سوم از پروتئین فیلتره شده عبارت است از آلبومین، ترانسفرین، پروتئین ‏های با وزن مولکولی پائین و گاهی اوقات ایمونوگلوبولین ‏ها و مابقی آنها همچون گلیکوپروتئین تام هورسفال از خود دستگاه ادراری منشأ می‏ گیرند. آسیب کلیوی ممکن است منجر به پروتئینوری شود. الکتروفورز پروتئین‏های ادرار، آنها را براساس بار الکتریکی جدا کرده و نوع آسیب کلیوی را مشخص می‏کند. الگوهای پروتئین توسط یک پاتولوژیست بالینی تفسیر شده و ممکن است به صورت الگوهای گلومرولی، توبولی یا mixed  گزارش شود. دفع زنجیره ‏های سبک منوکلونال به میزان بیشتر از 50 میلی‏گرم در شبانه ‏روز شاهدی برای گاموپاتی منوکلونال است. 

      فیلتراسیون گلومرولی منجر به تولید مایعی می‏شود که حاوی مقادیر کمی پروتئین با وزن‏های مولکولی بیشتر از 40 هزار دالتون می‏شود. پروتئین‏هایی که وزن مولکولی بیشتر از 15 هزار دالتون دارند به راحتی از گلومرول­ها عبور می‏کنند ولی تقریباً بطور کامل در توبول­های پروگزیمال جذب مجدد می‏شوند. گاموپاتی منوکلونال (M-protein) در میلوم، ماکروگلوبولینمی والدن اشتروم، بیماری­های لنفوپرولیفراتیو از جمله CLL و آمیلوئیدوز سیستمیک اولیه دیده می‏شود. حالت شایعتری به نام گاموپاتی منوکلونال با اهمیت ناشناخته (MGUS) نیز در تشخیص افتراقی قرار می‏گیرد که در این مورد پروتئین بنس جونز (زنجیره‏های سبک منوکلونال) در ادرار وجود نداشته یا کمتر از 50 mg/day می‏باشد. 

متودلوژی: شایعترین روش‏های مورد استفاده سلولز استات و ژل آگار می‏باشند. بهترین اقدام برای ارزیابی زنجیره‏های سبک آزاد منوکلونال اندازه‏گیری کمی ادرار 24 ساعته، دانسیتومتری و ایمونوفیکساسیون است.

مقادیر طبیعی:

الگوی طبیعی پروتئین ادرار، شامل آلبومین و گاهی اوقات باندهای ضعیف آلفا – یک و بتا می‏باشد.
پروتئین توتال: کمتر از 150 میلی‏گرم در 24 ساعت
آلبومین: کمتر از 50% توتال
گلوبولین توتال: 67-60% توتال 

مقادیر مرجع برای پروتئین رندم تعیین نشده است.

تفسیر:

1-    حضور یک زنجیره سبک مونوکلونال M-spike بیش از gr/24 hr 1 سازگار با تشخیص مولتیپل مایلوما یا ماکروگلوبین ها است.

2-    حضور مقادیر کم از زنجیره سبک مونوکلونال و پروتئینوری ( پروتئین تام بیش از 3 gr/24hr) که عمدتاً آلبومین باشد با تشخیص بیماری آمیلوئیدوز و یا بیماری رسوب زنجیره سبک (LCDD) سازگار است.

عوامل مداخله گر:

• گاماپاتی های مونوکلونال به ندرت در بیماران زیر 30 سال مشاهده می شود

توضیحات:

·        در مورد الکتروفورز پروتئبن ادرار با مقادیر بالا، انجام آزمون ایمیونوفیکساسیون الکتروفورز ضروری است.

·        جداسازی پروتئین ها روی سلولز استات یا ژل- آگاروز به منظور پیشگیری از تداخل باتد فیبرینوژن در منطقه پروتئین ها که بیشترین تجمع را دارند، به کار می رود.

منابع:

1. Kyle, RA, Katzmann, JA, Lust, JA, Dispenzieri A: Clinical indications and applications of electrophoresis and immunofixation. In Manual of Clinical Laboratory Immunology. 6th edition Edited by NR Rose, RG Hamilton, B Detrick: Washington, DC. ASM Press, 2002, pp 66-67

2. Kyle, RA, Katzmann, JA, Lust, JA, Dispernzieri, A: Immunochemical characterization of immunoglobulins. In Manual of Clinical Laboratory Immunology. 6th edition, Edited by NR Rose, RG Hamilton, B Detrick: 6th edition. Washington, DC. ASM Press, 2002, pp 71-91

3. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp: 1107-08