نام اختصاری: BS

سایر نام ها: قند خون غیر ناشتا، Random Glucose , Plasma suger

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: خون، سرم، پلاسما هپارینه ، EDTA  دار، فلوئوریددار

 حجم نمونه مورد نیاز: ml 0.5

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1.       ترجیحاً نمونه گیری وریدی صورت گیرد.

2.       غلظت گلوکز خون در هر ساعت 10% کاهش می یابد؛ بنابراين بلافاصله بعد از نمونه گيري میبايست سانترفيوژ گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه: نمونه هموليز

شرایط نگهداری: گلوكز سرم در C˚4     به مدت 7 روز و در C˚20 -   به مدت 30 روز پايدار است.

کاربردهای بالینی :

 1. تشخيص و مديريت ديابت مليتوس و ساير اختلالات متابوليسم كربوهيدراتي نظير ديابت حاملگي، هيپوگليسمي نوزادان، هيپوگليسمي با منشأ ناشناخته و كارسينوم سلول جزاير پانكراس ( لوزالمعده).

 2. پايش عفونت، سوختگي ، شوك و مصرف استروئيد درماني.

روش مرجع: : روش آنزیماتیک هگزوکیناز ( در سرم و پلاسما)

روش ارجع:  روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز

سایر روش ها: هگزوکیناز(متد UV)، O-Toluidine، فولن وو، شافرهارتمن- سوموژی، فروسیانید، بندیکت، واکنش رنگی نئوکوپرین و ...

مقادیر طبیعی:

صفر تا 11 ماه : تعين نشده          يك سال و بالاتر : mg/dl 140- 70

تفسیر:  افراد با BS بين mg/dl 199- 140 مشكوك و مستعد به ديابت مي باشند و BS بالا mg/dl 200 به همراه علائم باليني بارز نشان دهنده ديابت مي باشد. BS كمتر از mg/dl 25 براي نوزادان كمتر از يك هفته و BS كمتر از mg/dl  40براي نوزادان بيشتر از يك هفته تهدید کننده حیات است. مقادير BS مساوي يا بالاتر از  mg/dl 400 بحراني است.

عوامل مداخله گر:

مصرف ديورتيكهاي تيازيدي، ضدبارداری خوراکی (OCP)، فنی توئین، مصرف کافئین،کورتیکوستروئیدها، آسپرین و مهارکننده های بتا آدرنرژیک (پروپرانول، آتنولول).

توضیحات:  

·        غلظت گلوکز در خون به علت گلیکولیز در گلبول های قرمز هر ساعت 10% کاهش می یابد بنابراین در صورت استفاده از لوله های جداکننده بدون ژل نمونه خون در کوتاهترین زمان ممکن میبایست سانتریفیوژ گشته و سرم یا پلاسما از سلول جدا گردد.

·        می توان با استفاده ازضد انعقاد فلوئورید (مهار کننده گلیکولیز) میزان کاهش گلوکز در خون را به تقریباً 10% در 3 ساعت کاهش داد.

منابع :

1. Tietz Textbook of Clinical Chemistry. Fourth edition. Edited by CA Burtis, ER Ashwood, DE Bruns. WB Saunders Company, Philadelphia, 2006,25:837-907
2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فراورده هاي تشخيصي دکتر حميدرضا سقا و همکاران