نام اختصاری: Fasciola IgG

سایر نام ها: آنتی بادی ضد فاسیولا هپاتیکا، Anti Fasciola Antibody، F. Hepatica Antibody ، Fasciolasis Test

بخش انجام دهنده: ایمونولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم تازه، پلاسما

حجم نمونه مورد نیاز:  0.5 ml

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد. 

ملاحظات نمونه گیری:

1.        مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود.

2.        محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید.

3.        سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.

4.         بالافاصله پس از جداسازی سرم آن را  جهت انجام آزمایش به بخش مربوطه انتقال دهید. در غیر این صورت نمونه را فریز نمایید.

5.        در صورت نمونه گیری در خارج از آزمایشگاه آن را در کوتاه ترین زمان ممکن به آزمایشگاه ارسال نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1.        نمونه ای که به طور مکرر ذوب و فریز گردد.

2.        سرم های با همولیز و لیپمیک شدید.

شرایط نگهداری: نمونه به مدت 2 روز در دمای 2-8^oC و به مدت طولانی تر در 20^oC-   پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1.        تشخیص عفونت اولیه به کرم فاسیولا و تأیید فاسیولازیس مزمن.

2.        پیگیری پس از درمان حداکثر تا یکسال پس از عفونت اولیه.

اطلاعات تکمیلی:

فاسیولا هپاتیکا انگلی از کلاس ترماتودا که بیشتر در دامها ایجاد بیماری می کند ولی ابتلای انسانها به این بیماری نیز به کرات گزارش گردیده است. در ایران در استان های مازندران و گیلان شایع است و به کرم کپلک یا زالوی کبدی معروف است. میزبان واسط آن گوسفند، بز و برخی ناشخورکنندگان می باشد. انسان میزبان تصادفی انگل بوده و آلودگی در انسان توسط خوردن گیاهان آلوده به متاسرکر ایجاد می شود. به دلیل ورود انگل به کبد و مهاجرت آن به مجاری صفراوی تخریب نسج کبد صورت می گیرد. کرم بالغ در مجاری صفراوی باعث گشادی و ضایعات میکانیکی و سمی در مجاری صفراوی می گردد.

روش مرجع: ایمونوبلاتینگ (IB)

روش ارجح: ELISA، FAST (Falcon assay screening test microtiter plate system)

سایر روشها: تشخیص تخم در مدفوع، ثبوت مکمل(CT)، مهار هماگلوتیناسیون (IHA)، لاتکس، تستهای نواری، کانتر الکتروفورز و آزمایشات جلدی

مقادیر طبیعی:  EIA:  تیتر  1/128≥

·         تفسیر: تیتر های بیشتر از 1/128  در روش ایمونو اسی آنزیمی مثبت تلقی می شود. حساسیت روش ELISA و FAST بیش از 95% می باشد. در صورتیکه از آنتی ژنهای 63، 17 و 12 کیلودالتون استفاده شود حساسیت 100% می باشد. میزان آنتی بادیهای ضد فاسیولا 12- 6 ماه پس از درمان کاهش می یابد. بنابراین برای پیگیری سیر درمان موفقیت آمیز آزمایشات سرولوژی کاربرد خوبی دارد. آنتی بادیهای فاسیولا در مرحله اول بیماری که هنوز تخم ها در مدفوع ظاهر نشده اند قابل تشخیص می باشد. آنتی بادیهای ضد فاسیولا را دو تا چهار هفته پس از ابتلا به کرم و پنج تا شش هفته قبل از ظاهر شدن تخم کرم  قابل شناسایی میباشد. محل اصلی استقرار انگل طی مهاجرت کبدی در مجاری صفراوی است. در مراحل انتهایی ممکن است که ضایعات دچار عفونت باکتریایی شوند که به سیروز منجر می گردد.  موارد اکتوپیک آن در لوزالمعده، قفسه سینه، بافت زیر جلد و مغز مشاهده شده است.

عوامل مداخله گر :

§         در روش ELISA  و Fast ELISA امکان پدیده واکنش متقاطع با شیستوزومیازیس وجود دارد.

§         در صورتی که فرد کبد آلوده حاوی تخم را مصرف کند می تواند منجر به نتایج مثبت کاذب(سودوفاسیولازیس) گردد.

توضیحات:

·         برای دیدن تخمهای کرم در مدفوع حداقل باید هفت تا یازده هفته از زمان عفونت گذشته باشد.

·         از معتبرترین روشها جهت تشخیص فاسیولازیس روش ELISA می باشد. در این روش می توان آنتی بادیهای ضد فاسیولا را دو تا چهار هفته پس از ابتلا به کرم شناسایی نمود.

·         در ایران موارد شیستوزوما نادر است. بنابراین اختصاصیت نست بالا می باشد.

·         تشخیص قطعی بیماری با دیدن تخم انگل در مدفوع یا توباژ دوازدهه صورت می گیرد.

·         تستهای ثبوت مکمل و تست ممانعت از هماگلوتیناسیون و برخی تستهای جلدی نیز برای تشخیص بیماری به کار گرفته شده اند که هیچ یک از حساسیت کافی برخوردار نیستند.

          منابع :

1. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
2. بروشور کیت پیشتاز طب زمان.
3. سایت دنیای گسترده علوم آزمایشگاهی: http://www.labworld.ir/post/340