نام اختصاری: ALP

سایر نام ها: فسفاتاز قليايي، ارتو فسفریک استر منو هیدرولاز

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز: 0.5 mL

شرایط نمونه گیری: بيمار باید ناشتا باشد. (  ALPپس از صرف غذا افزايش مي يابد).

ملاحظات نمونه گیری:

 1. هرگونه داروي مصرفي مؤثر بر نتايج آزمايش را روي برگه درخواست ذكر نمائيد.

 2. محل خونگيري را از نظر خونريزي بررسي كنيد.

3.  بيماران با اختلالات كبدي معمولاً زمان انعقاد طولاني تري دارند.

 4. سن وجنس بیمار را در برگه آزمایش بیمار یادداشت کنید.

موارد عدم پذیرش نمونه : هموليز شدید موجب رد نمونه مي گردد.

شرایط نگهداری: بهتر است تست هرچه سريعتر انجام گيرد. در غير اين صورت نمونه بايد در يخچال قرار داده شود. هنگام ذخيره سازي ، ALP به آهستگي افزايش مي يابد، به طوريكه افزايش 10- 5 درصد در كمتر از 4 ساعت در حرارت  C^◦4 قابل انتظار است. در صورت عدم انجام آزمايش نمونه بايد سريعاً فريز شود. نمونه در C^◦4  به مدت 7 روز و در C^◦20-  به مدت 2 ماه پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1.       تشخيص بيماري هاي استخواني ، عمدتاً آنهایي كه با فعاليت استئوبلاستي شناخته مي شوند.

2.       تشخيص ضايعات كانوني كبدي كه باعث انسداد صفراوي مي شوند مانند تومور و آبسه

3.        تكميل اطلاعات بررسي كاركرد كبدي و آنزيم هاي گوارشی

4.        ارزيابي درمان با ويتامين D در بيماران مبتلا به ريكنز ناشي از كمبود ويتامينD .

                                                                  IFCC, AACC (^◦30 C^◦37 و C ؛4-NPP،AMP) روش مرجع:

روش ارجح: IFCC, AACC

سایر روش ها: DJKC ، SMAC، SCE

مقادیر طبیعی:

30 – 120 U/L     بزرگسالان:

کودکان و نوجوانان:

کمتر از 2 سال  :   U/L 85 - 235 

8-2 سال:            U/L 65 - 210 

15-9 سال:         U/L 60 - 300 

21-16 سال:       U/L 30 - 200 

کهنسالان: کمی بیشتر از بزرگسالان

تفسیر:  ALP در بعضی بافتها از جمله کبد، استخوان، روده و جفت یافت می شود. بنابراین این مارکر در تشخیص و پایش بیماریهای کبدی، استخوانی، گوارشی و پاراتیروئیدی بکار می رود.

افزایش سطح : سيروز اوليه، انسداد صفراوي داخل يا خارج كبدي، تومور اوليه يا متاستاتيك كبد،  بارداري طبيعي ( سه ماهه سوم، ابتداي دوران پس از زايمان) ، استخوان هاي طبيعي كودك در حال رشد، تومور متاستاز داده به استخوان، بهبود شكستگي، هيپرپاراتيروئيدي، بيماري پاژه ،آرتريت روماتوئيد، ايسكمي يا انفاركتوس روده اي، انفاركتوس قلبي، ساركوييدوز

کاهش سطح : هيپوفسفاتمي، سوءتغذيه، سندرم شير قليايي، كم خوني پرينشيوز، اسكوروي

عوامل مداخله گر:

افزایش دهنده ها : خوردن غذا، آلبوميني كه از بافت جفت تهيه شده، و داروهایی از قبیل آلوپورينول، آنتي بيوتيك ها، آزاتیوپرين، كلشي سين، فلوريدها، ايندومتاسين، ايزونيازيد ، متوتركسات، متيل دوپا، اسيدنيكوتينيك، فنوتيازين، پروبنسيد، تتراسيكلين، وراپاميل، ضد بارداری خوراکی (OCP)، قني توئين، ريفامپين، كلروپروپاميد، باربيتوراتها

کاهش دهنده ها : آرسينكالها، سيانيدها، فلوريدها، نيتروفوران توئين، اگزالاتها، نمك هاي روي.

توضیحات:

·    گزارش ها دال برآنند كه  ALP حساس ترين آزمايش نشان دهنده متاستاز تومور كبد مي باشد. از اين رو آنزيم هاي ALP براي افتراق بين بيماري هاي كبدي و استخواني استفاده مي شود.

·    سطح ALP در بچه هاي كوچك بالا است، زيرا استخوان هاي آنان در حال رشد است. در افراد خاص با گروه خوني O و B   ALP بالا مي باشد.

منابع:

1. Tietz NW: Textbook of Clinical Chemistry. Third edition, Edited by Burtis and Ashwood. Philadelphia, PA, WB Saunders Company, Philadelphia, 1999.
2. Manual of Diagnostic and Laboratory tests, Mosby’s