با توجه به افزایش شیوع آنفولانزا و سرماخوردگی در فصول سرد سال، بیشتر شاهد بروز علایمی چون تب، کاهش اشتها، بیماری های تنفسی شامل سرفه، گلو درد و ضعف و خستگی هستیم. اما لازم است بدانید که این علایم را تنها در سرماخوردگی و آنفولانزا نمی بینیم، بلکه ممکن است علایم نشانگر ابتلا به عفونت با ویروس کوکساکی باشند.

ویروس کوکساکی چیست؟

ویروس کوکساکی یک انترو ویروس RNA دار است، که از دسته ی پیکورنا ویروس(ویروس های کوچک) هستند. ویروس کوکساکی در سراسر جهان پراکنده است و راه انتقال آن از طریق مدفوعی-دهانی (انتقال ویروس از مدفوع فرد آلوده به دهان شخص) است. حدود ۹۰% عفونت ها با ویروس کوکساکی، تظاهرات بالینی خاصی ندارند و ممکن است فقط با تب، گلو درد، سردرد، درد مفاصل و بثورات(دانه های پوستی) بروز کنند. با وجود اینکه بیش از ۲۴ نوع مختلف از ویروس کوکساکی وجود دارد، اما تایپ A و B  رایج تر هستند. به طور کلی پیش آگهی عفونت با ویروس کوکساکی خوب است و اکثر کودکان مبتلا بدون نیاز به بستری در بیمارستان کاملا بهبود می یابند. اما چون نوزادان و کودکان بیشتر به تایپ EV-۷۱ ویروس کوکساکی مبتلا می شوند، مستعد بروز علائم با پیش آگهی متفاوت هستند. جالب است بدانید که نام گذاری ویروس بر اساس مکان اولیه ی کشف آن، شهر کوکساکی در جنوب آلبانی در نیویورک بوده است.

آیا ویروس کوکساکی مسری است؟

ویروس کوکساکی مسری است و انتقال آن فرد به فرد است. راه های انتقال آن بیشتر از طریق مدفوعی-دهانی و تنفسی است. قطرات حاوی ویروس ممکن است اشیاء را آلوده کند و موجب انتقال غیر مستقیم وعفونت با ویروس کوکساکی شود.

چه مدتی ویروس کوکساکی مسری است؟

بیشترین زمانی که ویروس کوکساکی قدرت سرایت دارد در هفته ی اول بروز علایم است. ویروس پس از شروع عفونت به مدت ۳ هفته در ذرات تنفسی و تا ۸ هفته در مدفوع فرد آلوده وجود دارد، اما در این مدت کمتر مسری است. ویروس کوکساکی می تواند به مدت ۱ تا ۵ روز دوره کُمُون یا نهفتگی(زمانی که فرد آلوده به ویروس شده است، اما هیچ تظاهری از عفونت با ویروس کوکساکی را بروز نداده است.) داشته باشد.

علایم و نشانه های عفونت با ویروس کوکساکی چیست؟

علایم رایج عفونت با ویروس کوکساکی در ابتدا تب، کاهش اشتها، بیماری های تنفسی شامل سرفه، گلو درد و ضعف و خستگی است.

زخم های دهانی ۱ تا ۲ روز پس از بروز تب در دهان ظاهر می شوند و به سمت تاول و زخم های وسیع تر می روند.  همچنین دانه های پوستی، در بیشتر مبتلایان کودک و نوجوان به صورت دانه های پوستی خارشی در کف دست و پاها بروز می کند. علاوه بر این ممکن است در قسمت های دیگر بدن مثل باسن یا اندام های تناسلی نیز ظاهر شود.

از دیگر علایم می توان به عفونت ملتحمه یا کانژانکتیویتیس اشاره کرد، که ۷ تا ۱۰ روز طول می کشد و ممکن است بیمار به طور کامل بهبود یابد. علایمی که به ندرت اتفاق می افتد شامل افتادن ناخن، درد ماهیچه ای شکم یا قفسه ی سینه است. هر چند احتمال بروز این بیماری ها نادر است، اما ممکن است عفونت با ویروس کوکساکی موجب مننژیت، بیماری های عفونی قلب و انسفالیت(عفونت مغز)، بیماری های نورولوژیک، دیابت(دیابت نوع یک ممکن است پس از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی B رخ دهد. )، گزانتوما(با این دو مورد ایجاد می شود: هرپانژینا و HFMD)  و پلورودینا(درد ماهیچه ای ناگهانی در قفسه ی سینه و شکم) شود.

چگونه بیماران به عفونت ویروس کوکساکی مبتلا می شوند؟

همانطور که گفته شد انتقال ویروس کوکساکی از راه مدفوعی-دهانی است. همچنین ویروس از طریق قطرات آلوده در هوا پخش می شود و اشیاء و وسایلی که با مایعات بدن در تماس هستند نیز باعث انتقال ویروس از فرد آلوده به دیگر افراد می شود. با وجود اینکه این ویروس می تواند افراد در سنین مختلف را درگیر کند اما بیشتر بیماران مبتلا به ویروس کوکساکی، کودکان هستند. همچنین زنان باردار مبتلا به ویروس می توانند این ویروس را به نوزادان خود منتقل کنند، به همین دلیل اگر زنان حامله در انتهای دوره ی بارداری خود و نزدیک به زمان زایمان متوجه علایم عفونت با ویروس کوکساکی شدند، باید حتما پزشک خود را در جریان بگذارند.

عوامل خطر ابتلا به ویروس کوکساکی

از عوامل خطر ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی، تماس فیزیکی با هر بیماری که دارای علایم HFMD(بیماری ها ی دست، پا و دهان) است. از عوامل خطر دیگر زندگی در روستا، کودکانی که در مراکز نگهداری عمومی مثل مهدکودک ها هستند و وجود تعداد زیادی کودک در خانواده است. ویروس های عفونی در مدفوع، بزاق، مایع موجود در تاول ها و ترشحات بینی حضور دارند. حتی بیمارانی که بهبود یافتند یا علامتی را بروز نداده اند، ممکن است تا هفته ها ناقل ویروس باشند. مادرانی که حوالی تاریخ زایمان خود به عفونت ویروس کوکساکی مبتلا می شوند، جنین یا نوزادشان شانس ابتلای بالا دارند. از این رو زنان حامله باید از تماس با بیماران مبتلا به ویروس کوکساکی بپرهیزند.

راه های درمان و پیشگیری عفونت با ویروس کوکساکی

توجه: موارد ذکر شده صرفا برای افزایش آگاهی شما است. به هیچ عنوان بدون مشورت با پزشک عفونی هیچ راه درمانی را پیش نگیرید.

در واقع عفونت با ویروس  کوکساکی یک بیماری خود محدود شونده است و درمان اختصاصی برای عفونت با ویروس کوکساکی وجود ندارد. علایم عفونت با ویروس کوکساکی طی ۲ تا ۱۰ روز بدون هیچ درمان ضد ویروسی بهبود می یابد. هرچند برای کاهش علایم تب و ناخوشی ناشی از عفونت، درمان های بدون نسخه مثل استامینوفن توصیه می شود. همچنین استفاده از دهان شویه و اسپری می تواند مشکلات دهانی را کاهش دهد. برای جلوگیری از کم آبی مصرف مایعات غیر اسیدی پیشنهاد می شود، زیرا مایعات اسیدی مثل برخی از آبمیوه ها، زخم های دهانی را بدتر می کند. درمان های خانگی مثل شیر سرد، مشکلات دهانی را تسکین می دهند. برخی از پزشکان برای بهبود مشکلاتی که در دست ها و پا ها بروز می کند، دیفن هیدرامین موضعی را تجویز می کنند. در واقع بیماری های نادری مثل(عفونت مغزی یا قلبی) که به ندرت از عوارض عفونت ویروس کوکساکی است، نیازمند درمان های ویژه ای هستند.

پیشگیری از ابتلا به عفونت کوکساکی سخت اما امکان پذیر است. در ارتباط با بهداشت کودکان، نمی توان به طور مستقیم دستورات بهداشتی را به آن ها گفت ولی می توان با به کارگیری اقداماتی مثل شستن دست ها بلافاصله پس از تعویض پوشک بچه یا تماس مستقیم با پوست آلوده، از ابتلای سایر افراد خانواده جلوگیری کرد. از جمله اقدامات دیگر جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی، شستن وسایلی که کودکان بیشتر با آن در تماس هستند مثل اسباب بازی ها یا هر وسیله ای که ممکن است کودک آن را در دهان ش ببرد. به شکل کلی شستن دست ها بهترین راه پیشگیری از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی است. جالب است بدانید که در صورتی که قبلا به یکی از انواع ویروس کوکساکی مبتلا شده اید، فقط در برابر همان تایپ ایمن هستید اما در مقابل بقیه ی تایپ ها ایمن نیستید و ممکن است به تایپ دیگری از ویروس کوکساکی مبتلا شوید.

با توجه به افزایش شیوع آنفولانزا و سرماخوردگی در فصول سرد سال، بیشتر شاهد بروز علایمی چون تب، کاهش اشتها، بیماری های تنفسی شامل سرفه، گلو درد و ضعف و خستگی هستیم. اما لازم است بدانید که این علایم را تنها در سرماخوردگی و آنفولانزا نمی بینیم، بلکه ممکن است علایم نشانگر ابتلا به عفونت با ویروس کوکساکی باشند.
ویروس کوکساکی یک انترو ویروس RNA دار است، که از دسته ی پیکورنا ویروس(ویروس های کوچک) هستند. ویروس کوکساکی در سراسر جهان پراکنده است و راه انتقال آن از طریق مدفوعی-دهانی (انتقال ویروس از مدفوع فرد آلوده به دهان شخص) است. حدود ۹۰% عفونت ها با ویروس کوکساکی، تظاهرات بالینی خاصی ندارند و ممکن است فقط با تب، گلو درد، سردرد، درد مفاصل و دانه های پوستی بروز کنند. با وجود اینکه بیش از ۲۴ نوع مختلف از ویروس کوکساکی وجود دارد، اما تایپ A و B رایج تر هستند. به طور کلی پیش آگهی ابتلا به ویروس کوکساکی خوب است و اکثر کودکان مبتلا بدون نیاز به بستری در بیمارستان کاملا بهبود می یابند. اما چون نوزادان و کودکان بیشتر به تایپ EV-۷۱ ویروس کوکساکی مبتلا می شوند، مستعد بروز علائم با پیش آگهی متفاوت هستند. جالب است بدانید که نام گذاری ویروس بر اساس مکان اولیه ی کشف آن، شهر کوکساکی در جنوب آلبانی در نیویورک بوده است.

منبع:      webmd           medicinenet