Neuromyelitis Optica (NMO-IgG)/Aquaporin-4 Titer, Serum 

نام اختصاری: NMO/AQP4 

سایر نام ها:

Aquaporin-4 Receptor Antibody, Optic Neuritis Antibody, Transverse Myelitis Antibody, Vision Loss Antibody, Neruomyelitis Optica, Anti-Aquaporin-4 titer 

بخش انجام دهنده: ایمونولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم، پلاسما، CSF

حجم نمونه مورد نیاز:  3 ml  (حداقل 2 ml)

شرایط نمونه گیری:  نیاز به ناشتایی و آمادگی خاصی نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1.      مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود. خون را در تیوب های ژل دار جداکننده سرم بریزید.

2.      بالافاصله نمونه جمع آوری شده را حداقل چهار مرتبه به خوبی سرو ته نمایید تا یکنواخت گردد.

3.       محل خونگیری از بیمار را از لحاظ خونریزی بررسی نمایید. ترجیحاً با باندهای فشاری پانسمان نمایید.

4.      سرم جدا شده باید شفاف و بدور از فیبرین، همولیز، لیپمیک ، ایکتریک و عاری از آلودگی باشد.

5.      در صورت نمونه گیری در خارج آزمایشگاه بالافاصله به آزمایشگاه ارسال نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه:  نمونه آلوده شده

شرایط نگهداری:

1.      حداکثر دو ساعت پس از نمونه گیری ، نمونه را سانتیرفیوژ نموده و سرم را جدا نمایید. نمونه را در تیوب های دربدار جمع آوری نموده و تا زمان آزمایش در یخچال نگه داری نمایید.

2.      در صورت تأخیر در انجام آزمایش نمونه را در فریزر (-20^oC) نگهداری نمایید.

3.      نمونه در دمای اتاق به مدت 72 ساعت، در دمای یخچال (2-8^oC) 14 روز در فریزر 1 ماه پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1. تشخیص اختلال طیف نوریومیلیت  اُپتیکا (NMOSD)

2. تشخیص کانالوپاتی خود ایمنی AQP4 

3. تشخیص نرویمیلیت اُپتیکا (NMO) یا سندروم دویک

4. تشخیص (NMOSD)  از بیماری مولتیپل اسکلروز در اوایل بیماری

روش ارجح: ایمونوفلوئورسانس (IFA)/ فلوسیتومتری

سایر روشها: الایزا (ELISA)

مقادیر طبیعی:    کیفی: منفی         کمی : تیتر کمتر از 1/10

تفسیر: تیتر مثبت (10/1< ) مطابق با اختلال طیف نرویمیلیت اپتیکا (NMOSD) می باشد و توجیه کننده شروع درمان مناسب سرکوب سیستم ایمنی در کوتاه ترین زمان ممکن است. و به درمان زودهنگام و حفظ درمان بهینه کمک می کند. در صورت مشکوک بودن به NMOSD پیگیری بیماری بین 3 الی 6 ماه توصیه میگردد. این اُتوآنتی بادی در افراد سالم یافت نمی شود.

محدودیت ها و عوامل مداخله گر :

1.       این آنتی بادی اختصاصی از کلاس IgG علیه پروتئین کانال انتقال آب سلولی به نام ۴-Aquaporin شناخته شده است که در حدود ۷۰%  از مبتلایان به NMO یافت می شود .

2.       حساسیت (NMO-IgG) Anti-AQ4 برای NMO بین ۸۰-۳۰% گزارش شده است ، در حالی که اختصاصیت آن ۱۰۰-۹۰% بیان شده است .

3.        اختصاصیت بالای این آنتی بادی برای NMO ، اهمیت تشخیصی آن را برای افتراق از MS مشخص می نماید .

4.       تیتر آنتی بادی Anti-AQ4 ممکن است در درمان حاد ( تجویز متیل پردنیزولون یا پلاسمافروزیس) یا جلوگیری از حمله (سرکوب کننده های سیستم ایمنی) به زیر سطوح قابل تشخیص(Detectable level) اُفت کند.

اطلاعات تکمیلی:

سندروم دویک یا همان NMO یک اختلال خودایمنی سیستم عصب مرکزی است که شباهت زیادی به MS دارد و در بیشتر موارد به اشتباه MS تشخیص داده می شود . این بیماری بیشتر عصب چشم و نخاع را درگیر می کند و سن ابتلا به آن دیرتر از MS آغاز می شود.

مولتیپل اسکلروزیس یا MS بیماری است که بسیاری از مردم در سرتاسر جهان آن را به خوبی می شناسند ، این در حالی است که بسیاری از مردم نمی دانند که NMO بیماری دیگری است که بسیار شبیه MS هست و اغلب اوقات به طور اشتباه در فرد MS تشخیص داده می شود .

 MS و NMO بیماری هایی هستند که علائم بالینی مشابهی با هم دارند و در عین حال از نظر علت پیدایش و درمان متفاوت از هم هستند و این مهم است که تفاوت های بین این دو بیماری را بدانیم تا درمان های موثر برای آن ها انجام شود . در MS از درمان های تعدیل کننده سیستم ایمنی و در NMO از درمان های سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند .

اختلاف NMO و MS در نوع سلول هایی است که به عصب و به ویژه پوشش میلین حمله می کنند . در MS لنفوسیت های T به میلین حمله میکنند ولی در NMO لنفوسیت های B به میلین حمله میکنند .

در بیماری NMO لنفوسیت های B به وسیله ی آنتی بادی هایی که تولید می کنند به میلین حمله می کنند ولی در بیماری  MS لنفوسیت های T خود به میلین حمله می کنند در NMO هدف اصلی فقط پوشش میلین نیست . در NMO این آنتی بادی ها به پروتئین های کانالی آب – «اکواپورین» (AQPs) (Aquaporins) که در غشای سلولی هستند حمله می کنند . اما به هر حال در هر دوی این بیماری بدون دلیل خاصی سیستم اعصاب مرکزی توسط لنفوسیت ها مورد حمله قرار می گیرد .

بیماری نورومیلیت اپتیکا باعث از دست رفتن میلین و اختلال در انتقال پیام های عصبی می شود در این بیماری به علت ناشناخته ای سلول های سیستم ایمنی و آنتی بادی ها به سلول های میلین در اعصاب چشمی طناب نخاع حمله می کنند . بیماری نورومیلیت اپتیکا نیز دارای دوره های حمله و بهبودی تا چند سال می باشد . نوع بهبود یابنده – عود کننده معمولا در خانم ها به نسبت ۴ برابر آقایان دیده می شود . یک شکل دیگر نورومیلیت اُپتیکا وجود دارد که شامل تنها یک حمله شدید چند ماهه می باشد و در خانم ها و آقایان به یک نسبت دیده می شود . شروع نورومیلیت اپتیکا در دو دوره محدود سنی کودکی و دهه چهارم زندگی می باشد .

نشانه ها و علائم NMO می تواند شامل کوری هر دو چشم ، ضعیف و یا فلج دست و پا ها ، انقباض های عضلانی دردناک همراه با از دست دادن عملکرد روده و مثانه می باشد .

NMO  را می توان با استفاده از آزمایشاتی مانند آزمایش مایع نخاع و تصویر برداری تشخیص داد.
سندروم دویک یا همان NMO تنها بر روی نخاع و عصب های بینایی تاثیر می گذارد ولی بیماری MS اینگونه نیست . به همین خاطر وقتی که یک بیمار مبتلا به دویک از مغز MRI می دهد ، معمولا مغز بدون پلاک هست در حالی که در مغز مبتلایان به بیماری MS ، پلاک مشاهده می شود .

همین موضوع ، در رابطه با MRI از نخاع بر عکس هست ، بدین صورت که در MRI از نخاع ، پلاک های بیشتری در نخاع بیماران دویک مشاهده خواهد شد . حملات در سندروم دویک شدیدتر و با تکرار بیشتری در مقایسه با حملات در بیماری MS می باشد .
یکی دیگر از تفاوت های بیماری NMO با MS وجود آنتی بادی به نام NMO-IgG در این بیماران و نبود این آنتی بادی در بیماران MS می باشد که در این موضوع جهت تشخیص افتراقی آزمایشگاهی این دو اختلال می توان استفاده کرد .

          منابع :

1.    Diagnostic modalities in multiple sclerosis: perspectives in children.(PMID:24732659). Chou IJ , Whitehouse WP  , Wang HS 1 , Tanasescu R , 

Constantinescu CS  .Biomedical Journal [01 Mar 2014, 37(2):5059

2.    Distinction of seropositive NMO spectrum disorder and MS brain lesion distribution.Matthews L1, Marasco R, Jenkinson M, Küker W, Luppe S, Leite MI, Giorgio A, De Stefano N, Robertson N, Johansen-BergH, Evangelou N, Palace J. Neurology. 2013 Apr 2;80(14):1330-7.

 

3.    Neuromyelitis optica spectrum disorders: Comparison according to the phenotype and serostatus.

Sepúlveda M1, Armangué T1, Sola-Valls N1, Arrambide G1, Meca-Lallana JE1, Oreja-Guevara C1, Mendibe M1, Alvarez de Arcaya A1, Aladro Y1, Casanova B1, Olascoaga J1, Jiménez-Huete A1, Fernández-Fournier M1, Ramió-Torrentà L1, Cobo-Calvo A1, Viñals M1, de Andrés C1, Meca-Lallana V1, Cervelló A1,Calles C1, Rubio MB1, Ramo-Tello C1, Caminero A1, Munteis E1, Antigüedad AR1, Blanco Y1, Villoslada P1, Montalban X1, Graus F1, Saiz A1. Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm. 2016 Apr 14;3(3):e225.

 

4. Aquaporin-4 Autoantibodies From Neuromyelitis Optica Spectrum Disorder Patients Induce Complement-Independent Immunopathologies in Mice1,2, Oscar Ka-Fai Ma1,2, Roy Chun-Laam Ng1,2, Jason Shing-Cheong Kwan

 

5.    Mayo mediacal laboratories, Neuromyelitis Optica (NMO)/Aquaporin-4-IgG Fluorescence-Activated Cell Sorting   (FACS) Assay, Serum

 

6.     ARUP laboratories, http://ltd.aruplab.com/Tests/Pub/2013320