نام اختصاری: Factor VII

سایر نام ها: فاکتور هفت انعقادی ، پروکونورتین

                                                                                                                                                                                                                                                      Factor VII Assay, Factor VII Activity, Proconvertin  

بخش انجام دهنده: هماتولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسمای سیتراته (Na Cit)

حجم نمونه مورد نیاز:  1 ml

شرایط نمونه گیری:

1.        نیاز به ناشتایی نمی باشد.

2.         از مصرف داروهای ضد انعقادی از قبیل هپارین، کومادین (وارفارین)، هیرودین یا آرگاتروبان چند ساعت قبل از انجام آزماش اجتناب شود.

ملاحظات نمونه گیری:

1.    نمونه خون را در لوله های با درپوش آبی حاوی ضد انعقاد سیترات سدیم جمع آوری کنید. لوله را  سریعاً سروته نموده و خوب مخلوط نمایید. نسبت خون کامل به ضد انعقاد 9 به 1 می باشد.

2.         نمونه پلاسما باید در لوله یا ویال های پلاستیکی یا سیلیکونی جمع آوری گردد. هر فاکتور انعقادی درخواست شده باید در ویال های مخصوص به خود جمع آوری گردد.

3. لوله ها باید به خوبی پر شده باشند. نمونه را فوراً به آزمایشگاه و بخش انجام دهنده ارسال نمایید.

4.  در کوتاهترین زمان ممکن، نمونه را در دورrpm  2500- 2000  به مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ نموده و  پلاسما را جدا نمایید. بهتر است مجدداً پلاسما  را سانتریفیوژ نمایید.

5. پس از جداسازی پلاسما، فوراً آن را در - 40 oC فریز نمایید.

6. در صورت مصرف هپارین یا وارفارین توسط بیمار، آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید. به بیمار اطلاع دهید که مصرف این داروهای ضد انعقاد منجر به نتایج کاذب در جواب آزمایش می گردد.

7. قبل از نمونه گیری مشخصات بیمار و سابقه ابتلا به هرگونه بیماری را یک فرم جداگانه یادداشت نمایید.

8. محل خونگیری را از نظر خونریز ی بررسی نمایید (بویژه در بیماران با سابقه کمبود انعقادی). در صورت خونریزی یا هماتوم فوراً به پزشک مربوطه اطلاع دهید.

9. در صورت نمونه گیری در خارج آزمایشگاه، در کوتاه ترین زمان ممکن نمونه را به آزمایشگاه انتقال دهید. طی انتقال نمونه را بر روی یخ خشک بگذارید.

 

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      نمونه همولیز

ü      نمونه لیپمیک

ü      نمونه ایکتریک

ü      نمونه سرم (لخته) یا پلاسما غیر سیتراته.

ü      ذوب و فریز مکرر نمونه.

ü      ماندن نمونه بیش از 4 ساعت در دمای اتاق.

شرایط نگهداری:

1.         نمونه خون را در کوتاهترین زمان ممکن سانتریفیوژ نموده و پلاسما را جدا نمایید. ترجیحاً نمونه را تا زمان آزمایش فریز نمایید.

2.    ماندگاری نمونه پلاسما برای سنجش فاکتور هفت در دمای اتاق و یخچال حداکثر 4 ساعت، و در -20 ^oC  تا 14 روز پایدار است. پایداری نمونه در -80 oC   تا یک ماه می باشد.

کاربردهای بالینی:

1.        تشخیص نقص مادرزادی فاکتور VII انعقادی

2.        ارزیابی کمبود اکتسابی همراه با بیماری های کبدی، درمان با ضد انعقادی خوراکی و کمبود ویتامین K

3.        تعیین میزان ضد انعقاد وارفارین که با سطح پروتئین C مرتبط است.

4.        بررسی زمان پروترومبین طولانی شده (prolonged)

اطلاعات تکمیلی: فاکتور VII یک سرین پروتئاز وابسته به ویتامین K سنتز شده در کبد است. آن جزئی از مسیر انعقاد خارجی است، که توسط زمان پروترومبین (PT) اندازه گیری می شود. نیمه عمر زیستی پلاسمایی  فاکتور VII در حدود 3 تا 6 ساعت است. کمبود این فاکتور در افراد مستعد منجر به خونریزی می گردد.

روش مرجع: -

روش ارجح: Prothrombin Clot-Based Assay

سایر روشها: Optical clot detection

مقادیر طبیعی: بزرگسالان: 65 - 180%

ü      نوزادان ترم و نوزادان نارس سالم به میزان  % 20≥  افراد بالغ دارای فاکتور VII می باشند. در اطفال بیشتر از 3 ماه سطوح فعالیت فاکتور VII به مقادیر پزرگسالان می رسد.

تفسیر: بیماری کبد، کمبود ویتامین K، و ضد انعقاد وارفارین می تواند باعث کاهش فعالیت فاکتورVII  گردد. افراد هتروزیگوت به طور کلی سطح فعالیت 50٪ ≥ را دارا می باشند. افراد هموزیگوت معمولاً سطح فعالیت کمتر از 20 درصد دارند. نوزادان معمولا سطوح فعالیت 25٪≤ را دارا می باشند.

عوامل مداخله گر :

   این فاکتور از جنس گلیکوپروتئین بوده و به حرارت حساس می باشد. اگر نمونه مدت زیادی در دمای اتاق بماند،  سطح آن کاهش می یابد. ماندن نمونه به مدت بیشتر از 4 ساعت در دمای اتاق موجب کاهش کاذب در سنجش می گردد.

      نتایج حاصل ممکن است در بیمار تحت درمان با داروهای ضد انعقادی محدود گردد.

   سطح فعالیت فاکتور VII به طور معنی داری در دمای یخچال افزایش می یابد. زیرا فاکتور VII می تواند در دمای یخچال به وسیله کالکرین فعال شود.

      آندروژن ها، استروژن ها و داروهای ضدبارداری خوراکی موجب افزایش سطح فاکتور VII می شود.

      آسپرین و دکستروتیروکسین موجب کاهش سطح این فاکتور می گردد.

      نمونه با همولیز، لیپمی و زردی شدید در نتایج آزمایش تداخل ایجاد می نماید.

توضیحات:

·         فاکتور VII جزئی از مسیر خارجی انعقاد می باشد.

·     فاکتور VII اولین فاکتور انعقادی وابسته به ویتامین K می باشدکه پس از درمان با وارفارین شروع به کاهش نموده و یکی از فاکتورهایی است که پس از قطع ماده ضدانعقاد به سطوح طبیعی بر می گردد.

·         در کمبود فاکتور VII، تست PT غیر طبیعی (Prolanged) و تست PTT طبیعی می باشد.

          منابع :

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
2. سايت مايو کلنيک (Mayo mediacal laboratories): http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/9055
3.   Norbert W. Tietz, Clinical Guide to laboratory tests,Saunders 1983,ISBN 0-7216-8885-3, pp:126-127
4. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp:418-423
5. ARUPLAB: http://ltd.aruplab.com/Tests/Pub/0030080