نام اختصاری: فاکتور 13

سایر نام ها: Fibrin stabilizing factor ، Fibrinoligase، Laki- Lorand factor

بخش انجام دهنده: هماتولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسمای سیتراته به نسبت 1 به 9

حجم نمونه مورد نیاز: 2 ml

شرایط نمونه گیری:

1.       نیاز به ناشتا بودن نیست.

2.       از مصرف داروی ایزونیازید قبل از انجام آزمایش اجتناب گردد.

ملاحظات نمونه گیری:

1.       مصرف هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمایش را یادداشت نمایید.

2.       در صورت داشتن سابقه هر گونه مشکلات انعقادی بیمار، آن را یادداشت نمایید.

3.       نمونه گرفته شده را خوب مخلوط نمایید ( ظرف یا لوله مربوطه را حداقل 4 بار به خوبی سرو ته نمایید).

4.       لوله نمونه گیری بایست به خوبی پر شده باشد.

5.       نمونه ارسالی را باید بالافاصله جهت انجام آزمایش به آزمایشگاه انتقال دهید.

6.       پس از جمع آوری نمونه، آزمایش را در کمترین زمان ممکن انجام دهید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1.       سرم

2.       تغییرات نسبت سیترات سدیم به خون.

3.       استفاده از سایر ضد انعقادها.

4.       نمونه ای که بیش از 4 ساعت از زمان نمونه گیری آن گذشته باشد.

5.       نمونه لخته شده.

6.       لوله ای که بطور کامل پر نشده باشد.

شرایط نگهداری:

1.       باید در کمترین زمان ممکن پلاسما از سلول جدا گردد.

2.        نمونه به مدت حداکثر 4 ساعت در دمای 4 درجه سانتی گراد پایدار است. و جهت نگهداری بیش از آن، بایست در فریزر  قرار گیرد.

کاربردهای بالینی:

§        کمبود این فاکتور می تواند در تشخیص خونریزی های شدیدی بکار رود.

§         اختلال در ترمیم زخم، خونریزی ها داخل مغزی از عوارض کمبود این فاکتور است.

§        تشخیص اختلالات خونریزی دهنده فامیلیال در بیماران با PT، PPT و ون ویلبرلند طبیعی.

روش مرجع و ارجح: -

سایر روشها: حل شدن لخته در محلول اوره 5 مولار (کیفی)، فتومتریک (کمی)

مقادیر طبیعی:  5% - 2%

تفسیر: این فاکتور در حقیقت پروآنزیمی است که بوسیله ترومبین فعال شده و باعث پلیمریزه شدن زنجیره های فیبرینی می گردد. به عبارت دیگر این فاکتور پایدار کننده فیبرین می باشد. این فاکتور تقریباً ناپایدار می باشد و بدلیل مصرف در پروسه انعقاد مقدار آن در سرم فوق العاده ناچیز می باشد. از نظر بالینی کمبود آن بندرت رخ می دهد. به هر حال کمبود این فاکتور می تواند از دوران طفولیت و با سابقه خونریزی های مکرر در طول عمر بیمار وجود داشته باشد. در نبود یا کاهش شدید فاکتور 13، پیوند های هیدروژنی شبکه فیبرین به پیوند کووالانسی تبدیل نمی شود. به همین دلیل، لخته در محلول اوره 5 مولار حل می شود. حل شدن لخته در کمتر از 24 ساعت غیر طبیعی و گویای کاهش شدید این فاکتور است.

واکنش تداخلی:

§        در بیمارانی که ایزونیازید مصرف می کنند و در مورد مولتیپل میلوما آزمایش غیر طبیعی می شود.

§        سطوح بالای آمونیاک منجر به کاهش کاذب در سنجش کمی آن می گردد.

توضیحات:

·        برای انجام این آزمایش معمولاً از روش کیفی انحلال لخته در محلول اوره پنج مولار استفاده می شود.

·        سنجشهای کمی آن کمتر در دسترس بوده و گران می باشد.

·        نوع هتروزیگوت آن در سنجش کیفی قابل شناسایی نمی باشد.

·        اختلالات کیفی فیبرینوژن، وجود آنتی بادی بر علیه فاکتور 13 و همچنین کاهش شدید فیبرینوژن، منجر به افزایش فاکتور 13 می شود.

منابع:

1.        کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير.

2. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004 page 565-566.