نام اختصاری: MN / NMN

سایر نام ها: متانفرین و نورمتانفرین، Free Metanephrine، Fractionated metanephrines، total metanephrine

بخش انجام دهنده: ایمونولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسما (سیتراته یا EDTA دار )

حجم نمونه مورد نیاز:   1 ml

شرایط نمونه گیری:

1. ترجیحاً بیمار چهار ساعت ناشتا باشد.

2. تمامی غذاهای حاوی متیل‏گزانتین ( مانند چای و قهوه)  به مدت 24 ساعت قبل از آزمایش نباید مصرف شوند.. 

ملاحظات نمونه گیری:

   1.        بیمار باید هوشیار باشد.

  2.      بیمار حداقل 20 دقیقه در حالت خوابیده به پشت استراحت کرده سپس اقدام به خون‏گیری شود. از خون شریانی هم می‏توان استفاده کرد.

   3.     خون گرفته شده به لولة حاوی EDTA که از قبل سرد شده منتقل و در عرض 30 دقیقه توسط سانتریفیوژ یخچالدار ، پلاسما جدا گردد.

  4.        پس از جداسازی پلاسما آن را در ویال های پلاستیکی ریخته، فوراً  آن را داخل فریزر قرار دهید.

  5.        بسیاری از داروها منجر به تداخل در نتایج آزمایش  می شوند.  بنابراین در صورت استعمال دارو توسط بیمار آن را در برگه آزمایش ثبت نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1.         پلاسما همولیز متوسط تا شدید (هموگلوبین بیشتر از 250 mg/dl) و لیپمیک  مورد قبول نمی باشد.

2.        ذوب و فریز مکرر نمونه مورد قبول نمی باشد.

شرایط نگهداری:

1.       از قرار دادن نمونه در معرض نور آفتاب اجتباب گردد.

2.        ترجیحاً نمونه پلاسما را تا زمان انجام آزمایش منجمد نگه دارید.

3.        نمونه به مدت 7 روز در دمای ◦c 4 و 14 روز در دمای ◦c 20- و 6 ماه در دمای ◦c 70-  پایدار است.

کاربردهای بالینی: تست غربالگری برای تشخیص احتمالی بیماری فئوکروموسیتوما یا پاراگانگلیوما ترشح کننده کاتکول آمین ها می باشد.

روش مرجع:   کرماتوگرافی مایع- اسپکترومتری جرمی پشت سرهم (Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry (LC-MS/MS))

روش  ارجح: کرماتوگرافی مایع- اسپکترومتری جرمی پشت سرهم، کروماتوگرافی مایع با ردیابی الکتروشیمیایی.

سایر روشها: گاز کروماتوگرافی (GC)، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)، روش‏های رادیوآنزیماتیک و سنجش ایمنی. 

مقادیر مرجع: ( بر اساس سایت مرجع مایو کلنیک)

·         نورمتانفرین پلاسما: کمتر از 0.9 nmol/L

·         متانفرین پلاسما:     کمتر از 0.5 nmol/L

تفسیر: لغت تجمیعی متانفرین‏ها شامل متانفرین و نورمتانفرین می‏شود که به ترتیب متابولیت‏های O - متیله شدة کاتکول آمین‏های اپی‏نفرین و نوراپی‏نفرین هستند. نئوپلاسم‏های مترشحه کاتکول آمین‏ها که عمدتاً از مدولای آدرنال منشأ می‏گیرند عبارتند از فئوکروموسیتوما، پاراگانگلیوما و نوروبلاستوما. اندازه‏گیری متانفرین‏ها برای تشخیص فئوکروموسیتوما حساس بوده و در این بین، حتی استفاده از نسبت متانفرین به کراتی‏نین در ادرار ممکن است بهتر هم باشد. 

 در جمعیت های سالم، سطح متانفرین و نورمتانفرین پلاسما کم است، اما در بیماران مبتلا به فئوکروموسیتوم یا پاراگانگلیوما، غلظت این ترکیبات ممکن است به طور قابل توجهی افزایش یابد.  نیمه عمر نسبتاً طولانی این ترکیبات موجب ماندگاری بالای آنها  در خون می گردد. ترشح مداوم  تومور های ترشح کننده کاتکول آمین ها و  تبدیل محیطی آن به متانفرین و نورمتانفرین منجر به افزایش سطح این ترکیبات در خون می گردد. با استفاده از روش‏های موجود، غلظت طبیعی متانفرین‏ها و نورمتانفرین پلاسما شاهد قوی به علیه فئوکروموسیتوما خواهد بود.

عوامل مداخله گر :

§         موادی که سطح کاتکول آمین درون زا را افزایش می دهد می تواند منجر به افزایش حدواسط متانفرین های پلاسما گردد. این موارد شامل:

ü      مهارکننده های مونوآمینو اًکسیداز (MOIs) یک کلاس از داروهای ضد افسردگی می باشند که با اثر بر روی سطح کاتکول آمین ها به خصوص در افرادی که از غذاهای غنی از  تیروزین  مصرف می کنند ( مانند آجیل، موز یا پنیر) منجر به افزایش سطح متانفرین ها می گردد.

ü      مهارکننده های بازجذب کاتکول آمین از جمله کوکائین و مشتقات کوکائین مصنوعی مانند بسیاری از داروهای بیحس کننده موضعی، که برخی از آنها نیز داروهای ضد آریتمی است (به عنوان مثال، لیدوکائین) منجر به افزایش سطح متانفرین ها می گردد.

ü      برخی از گازهای بی هوشی، به ویژه هالوتان می تواند منجر به افزایش سطح متانفرین ها گردد.

ü      داروهای آرام بخش، الکل پزشکی یا تفریحی، بنزودیازپین ها (به عنوان مثال، دیازپام)، مخدرها، و برخی از داروهای ضد فشار خون به ویژه کلونیدین،

منجر به افزایش سطح متانفرین ها می گردد.

§         کاهش سطح متانفرین های  پلاسما ممکن است در زمانی که بیمار تحت درمان با متیروزین (metyrosine) قرار دارد مشاهده شود. این دارو در بیماران فئوکروموسایتوما تجویز می شود. میکانیسم این دارو مهار رقابتی آنزیم تیروزین هیدروکسیلاز ( آنزیمی که کاتالیز اولین گام در سنتز کاتکول آمین ها را انجام می دهد) می باشد.

توضیحات:

·         از آنجایی که ترشح فئوکروموسیتوم معمولاً اپیزودیک (مقطعی) است، سطح کاتکول آمین پلاسما در پریودهای بدون علامت بیمار ممکن است طبیعی باشد در حالی که احتمالاً متانفرین‏های توتال ادراری که در 24 ساعت جمع ‏آوری شده‏اند غیرطبیعی باشد.

·         از سوی دیگر یک تومور می‏تواند به صورت متناوب فعال باشد. آنالیز نمونه‏های ادرار 24 ساعت برای کاتکول آمین‏ها، VMA و متانفرین‏ها توصیه می گردد.

          منابع :

1. سايت مايو کلنيک: http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/81609
2.  وزارت بهداشت وآموزش پزشکی: http://ehr2.behdasht.gov.ir/lab/test/printTest/285

3. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,P: 899-900

4. Norbert W. Tietz, Clinical Guide to laboratory tests,Saunders 1983,ISBN 0-7216-8885-3, p: 344-346

5. LDN Labor Diagnostika Nord GmbH & Co. KG